Lưu ý gì khi làm thêm việc phụ (副業) ở Nhật
Có thêm 1 công việc phụ ngoài giờ nhằm kiếm thêm thu nhập ắt hẳn là nhu cầu của không ít bạn hiện đang sống và làm việc tại Nhật, nhất là trong tình hình tỷ giá Yên thấp và vật giá đang leo thang như hiện nay. Tuy nhiên, không giống như khi ở Việt Nam chúng ta có thể thoải mái làm thêm 1 công việc mới ngoài giờ, ví dụ ban ngày đi làm kỹ sư IT ở công ty, tối về tranh thủ chạy Grab, chạy bàn ở tiệm ăn,.. Ở Nhật, bạn cần “nhìn trước ngó sau” rất nhiều trước khi bắt đầu làm 副業.
======== GÓC QUÀ TẶNG =======
===================================
Dưới đây là 3 điểm chính mà bạn cần lưu ý khi muốn làm thêm việc phụ (副業) ngoài công việc chính thức theo visa hiện có của bạn ở Nhật.
1. ĐẦU TIÊN LÀ TƯ CÁCH LƯU TRÚ
Đây là vấn đề quan trọng nhất mà bạn cần check lại, vì việc vi phạm các quy định về tư cách lưu trú có thể dẫn tới hậu quả nặng nề nhất đối với 1 người nước ngoài đang sống ở Nhật, đó là KHÔNG GIA HẠN ĐƯỢC VISA.
– Visa thực tập sinh, visa kỹ năng đặc định:
Các bạn đang làm việc theo 2 loại visa này sẽ không được làm thêm bất kì công việc gì ngoài công việc ở công ty chính, kể cả các công việc cùng ngành.
Ví dụ, dù các bạn là TTS/Tokuteigino ngành kaigo nhưng Cục XNC chỉ cho phép bạn làm công việc này tại công ty bạn đã đăng ký (và có ghi thông tin trên tờ 指定書 nhỏ nhỏ ghim sau hộ chiếu).
Nếu các bạn làm thêm công việc phụ khác bên ngoài, kể cả công việc kaigo tương tự như công việc bạn đang làm nhưng ở công ty khác thì cũng bị coi là vi phạm tư cách lưu trú. Việc này bao gồm cả việc bạn nhận tiền hoa hồng giới thiệu tiếp thị liên kết qua các sàn thương mại điện tử như Rakuten, Amazon, hay qua việc kiếm thêm tiền từ Youtube, Tiktok (mà khoản thanh toán bạn nhận vào tài khoản ở Nhật).
– Visa kỹ sư:
Có thể làm thêm công việc phụ khác nếu công việc đó TRÙNG KHỚP với công việc mà bạn được cấp tư cách lưu trú. Nếu không, bạn chỉ có thể làm nếu xin được giấy làm thêm ngoài tư cách lưu trú (資格外活動許可証) từ Cục XNC.
Ví dụ, về nguyên tắc, các bạn có visa kỹ sư đang làm công việc kỹ sư IT tại 1 công ty IT nào đó, có thể nhận code các dự án khác tìm được trên Indeed,.. Nhưng nếu bạn là visa kỹ sư mà lại. muốn đi phiên dịch ở ngoài, đi dậy tiếng Việt cho người Nhật thì cần xin 資格外活動許可証 từ Cục XNC.
Một lưu ý quan trọng là dù có xin 資格外活動許可証 thì các bạn có visa kỹ sư cũng không thể làm được các công việc đơn thuần như làm ở combini, quán ăn, siêu thị, chạy Uber Eats,…nên các bạn lưu ý tuyệt đối không làm nhé.
– Visa vĩnh trú, vợ/chồng người có vĩnh trú, visa vợ/chồng người Nhật/ định trú:
Không bị giới hạn gì về việc làm thêm liên quan tới tư cách lưu trú nên chỉ cần để ý 2 việc còn lại, đó là: CÔNG TY CHÍNH CÓ CHO PHÉP KHÔNG, và BẠN CÓ CẦN KHAI THUẾ KHÔNG?
2. VỀ VIỆC CÔNG TY CHÍNH CÓ ĐỒNG Ý KHÔNG?
Nhiều công ty Nhật Bản có chính sách chặt chẽ về việc làm thêm. Trước khi bắt đầu công việc phụ, bạn nên kiểm tra lại xem công ty có đồng ý cho làm thêm việc phụ ngoài việc chính không nhé.
Có thể kiểm tra bằng các cách sau:
-Kiểm tra hợp đồng lao động: Một số hợp đồng lao động quy định rõ ràng rằng nhân viên không được phép làm thêm công việc ngoài công ty. Điều này có thể là do lo ngại về vấn đề bảo mật, xung đột lợi ích, hoặc ảnh hưởng tới hiệu quả công việc chính.
-Tham khảo với bộ phận nhân sự: Nếu không rõ công ty có cho phép làm thêm hay không, bạn nên tham khảo ý kiến từ bộ phận nhân sự (HR) để tránh vi phạm nội quy. Một số công ty sẽ yêu cầu bạn khai báo hoặc xin phép trước khi làm thêm.
Nếu công ty cho phép làm thêm, hãy đảm bảo rằng công việc phụ không làm ảnh hưởng tới hiệu suất công việc chính. Việc làm thêm quá nhiều có thể dẫn tới căng thẳng, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng làm việc tại công ty chính.
3. VỀ VẤN ĐỀ KHAI THUẾ
Sau khi đã chắc chắn việc mình làm thêm không ảnh hưởng tới tư cách lưu trú cũng như quy định của công ty, việc tiếp theo bạn cần xác nhận, đó là đảm bảo hoàn thành đầy đủ việc khai báo thuế.
Nếu bạn có thu nhập từ nhiều nguồn, bao gồm cả công việc chính và công việc phụ (bao gồm cả các công việc làm nhận lương và các khoản thu nhập khác như tiền quảng cáo, tiền view cho kênh nhận tiền từ Youtube, Tiktok, tiền hoa hồng tiếp thị liên kết nhận từ Amazon, Rakuten) bạn cần thực hiện khai báo thuế cuối năm (確定申告, Kakutei Shinkoku). Việc thuế này thường diễn ra từ ngày 16 tháng 2 đến 15 tháng 3 của năm tiếp sau đó. Bạn có thể lên trực tiếp Sở thuế (税務署) để khai báo hoặc khai báo qua cổng điện tử E-tax.
Tuy vậy, không phải lúc nào bạn cũng cần làm thủ tục khai báo thuế cuối năm cho công việc phụ mà mình làm. Sau đây là mốc để bạn tính xem mình có cần khai báo thuế không.
–Tổng thu nhập từ công việc phụ vượt 200,000 yên/năm: Nếu bạn có thu nhập từ công việc phụ vượt quá 200,000 yên trong một năm (tính từ tháng 1 tới tháng 12 của năm đó), bạn bắt buộc phải khai báo thuế cho thu nhập phụ này. Số tiền này là cộng gộp tất cả các khoản thu nhập phụ ngoài công việc chính của bạn, không phải là số tiền tính riêng cho từng đầu công việc
– Thu nhập từ công việc phụ dưới 200,000 yên/năm: Nếu tổng thu nhập từ công việc phụ trong năm dưới 200,000 yên, bạn không bắt buộc phải khai thuế độc lập. Tuy nhiên, số thu nhập này vẫn có thể bị xem xét để tính thuế cư trú trong năm tiếp theo.
Nếu không muốn công ty chính biết về thu nhập từ các nguồn thu nhập phụ của bạn qua thuế cư trú, khi làm thủ tục khai báo thuế, bạn có thể yêu cầu thanh toán thuế cư trú cho phần thu nhập phụ thêm ngoài lương riêng biệt (cho phép gửi hóa đơn thuế cư trú trực tiếp về địa chỉ nhà bạn thay vì công ty).
Trên đây là 1 số điểm bạn cần lưu ý khi muốn làm thêm công việc phụ ngoài công việc chính theo visa hiện tại của mình để kiếm thêm thu nhập tại Nhật. Các bạn lưu ý tìm hiểu kỹ để không ảnh hưởng tới visa nhé!
